هورمون رشد انسان یعنی سوماتو تروپین محتوی یک زنجیره پلی پپتیدی واحد متشکل از صد ونودویک آمینو اسید می باشد که توسط بخش پیشین غــده هیپوفیز که یک غده درون ریز است ترشح می شود هیپوتالاموس توسط هورمون آزاد کننده جی اچ ار اچ (سوماتو کرینین) و هورمون مهار کننده سوماتو تساتین ترشح جی اچ را از هیپوفیز قدامی کنترل می کند. هیپوفیز طبیعی محتوی (3-5)میلی گرم هورمون رشد است و روزانه پانصد میکروگرم جی اچ ترشح می کند

عوامل مؤثر و بازدارنده در ترشح هورمون رشد

الف:عوامل مؤثر غیر داروئی

خواب

فعالیت بدنی و ورزش

برخی از آمینو اسیدها بخصوص آرژنین چون آرژنین آزادی جی اچ را از طریق مهار آزادی سوماتو تسانین تحریک می کند

قند خون پایین یاهیپوگلیسمی

عوامل استرس زا

عوامل مؤثر داروئی

اگونیست های آلفا آدر نرژیک ، مانند کاتاپرس ، آزادی جی اچ را تا حدودی تحریک می کند.

داروهای پیشی ساز و دوبامین مانند(لوودوپا) و بروموکریپتین سطح ترشح هورمون رشد را افزایش می دهند.

اگونیست های سروتونین نیز سطح ترشح جی اچ را افزایش می دهد.

ب : عوامل بازدارنده غیر داروئی

قند خون بالایاهیپوگلیسمی

افزایش غلظت سری اسیدهای چرب آزاد، آزادی جی اچ را کند می کند.

چاقی آزادی جی اچ را در پاسخ به بسیاری از محرکها کم می کند که این مسئله با کاهش وزن حل شدنی است.

ناراحتی روحی

عوامل بازدارنده داروئی :

داروهای مسدود آلفا آدر نرژیک مانند (یوهی مابین) آزادی جی اچ را کاهش می دهد.

همچنانکه احتمالا می دانید، افزایش بیش از حد هورمون رشد پیش از بسته شدن اپی فیزها (قسمتهای قابل رشد استخوانها) روی دهد موجب رشد طولی بیش از اندازه استخوانها یا ژیگانتیسم می شود و چنانچه سن افزایش جی اچ بعد از بسته شدن اپی فیزها باشد (در نژاد ایرانی بین 16 الی21 سال و در بعضی نژادها تا 25 سال)موجب رشد عرضی بیش از حد استخوانها یا آکرو مگالی می شود.

هورمون رشد بر روی تمام بدن و بر روی اغلب نسوج تاثیر گذار است. که البته تاثیر جی اچ به طور مستقیم بر روی عملکرد بدن ناچیز بوده و در واقع جی اچ با تحریک سخت فاکتورهای رشد با نام سوماتومدین ها یا فاکتورهای رشد شبه انسولین توسط کبد عضلات و بعضی بافتهای دیگر باعث تحریک رشد در اغلب بافتهای بدن می شود.

اثر هورمون رشد بر متابولیسم سه گروه عمده مواد غذائی ( کربو هیدراتها، پروتئینها و چربی) و مواد معدنی :

تاثیر جی اچ بر متابولیسم کربو هیداتها : هورمون رشد تجزیه گلیکوژن کبد و تشکیل گلوکز از ذخیره گلیکوژن کبد را افزایش داده و جذب گلوکز را نیز در اغلب بافتها کاهش می دهد. بدین جهت جی اچ یک آنتاگونیست انسولین به شمار می رود. چرا که همانطور که گفته شد قند خون را از طریق کاهش مصرف آن بالا می رود.

تاثیر جی اچ بر متابولیسم پروتئینها : هورمون رشد از طریق اثر بر روی سنتز ار ان ا بر سنتز پروتئین تاثیر گذار است. این هورمون موجب افزایش سنتز انواع ار ان ا می شود. و در نتیجه ار ان ا پیام آور افزایش یافته و سبب تحریک عمل پروتئین سازی می شود. جی اچ موجب حبس ازت و به وجود آمدن حبس تعادل(+) نیتروژن در بدن و افزایش ساخت پروتئین سلولی می شود و می توان گفت که جی اچ فعالیت آنابولیک انسولین روی جذب آمینو اسید را کامل می کند.

تاثیر جی اچ بر متابولیسم چربیها: هورمون رشد از نظر تجزیه تری گلیسیریدها به اسیدهای چرب باعث افزایش اسیدهای چرب آزاد خون می شود. بدنی ترتیب تاثیر جی اچ بر روی سوخت و ساز چربیها باعث افزایش تولید ستون نیز می شود.

تاثیر جی اچ بر روی مواد معدنی : هورمون رشد با حبس پتاسیم ، فسفر و سدیم نیز موجب رشد سریع سلولی می شود.

همانطور که می بینیم جی اچ با افزاییش میزان قند و اسیدهای چرب خون ، منبع انرژی جدیدی را در اختیار بافتهای بدن قرار می دهد. بنابراین موجب صرفه جویی در مصرف پروتئین بعنوان سوخت می شود و شروتئین برای وظیفه اصلی خود که نقش ساختمانی می باشد به کار می رود.

جی اچ از طریق هیپر تروفی موجب افزایش اندازه بافت عضلانی و همچنین از طریق هیپر پلاسیا باعث افزایش تعداد سلولهای عضلانی می شود.که البته هیچ هورمون استروئیدی قادر به ازدیاد تعداد سلولهـای عضلانـی نمی باشــد و استروئیدها فقط قادر به افزایش حجم سلولهای عضلانی هستند. پس در اینجا یک تفاوت عمده بین استروئیدی ها و جی اچ در افزایش کارائی عضلانی آشکار می شود. به همین دلیل است که هورمون رشد یک عمل عضلانی سازی مضـاعف نسبت به استروئیدها دارد و همین مسئله باعث اهمیت یافتن جی اچ به عنوان یک هورمون فوق العاده مؤثر آنابولیک می باشد. چرا که با استفاده از آن حرفه ای ها می توانند حتی تا حدودی ضعفهای ژنتیکی عضلانی بدن خود را اگر ناشی از کم بودن سلولهای عضلانی باشد، البته تا حد کمی بر طرف کنند. داشتن خاصیت هیپر پلاسیا هورمون رشد، با وجود تدریجی بودن باعث دگرگونیبسیاری در بدن خواهد شد.

همچنین از جی اچ در فصل آماده سازی برای مسابقات و برای کاهش درصد چربی بدن استفاده می شود. چرا که همانطور که گفته شد جی اچ باعث تجزیه تـری گلیسیریدها به اسیدهای چرب و استفاده از آنها به عنوان منبع انرژی برای فعالیت بافتها می شود. در نتیجه استفاده از هورمون رشد به طور منظم باعث کاهش قابل ملاحظه ای در چربی بدن (بخصوص چربی زیر پوستی) می شود. که حرفه ای ها برای افزایش چربی سوزی همزمان از هورمونهـای تیروئیـد ( تیروکسین یا یدوتیروئین)و یا داروهای مقلد سمپاتیک ( مانند کلن بوترول وافدرین) نیز استفاده می کنند که البته همانگونه که در جای خود اشاره خوایم کرد در بعضی مواقع استفاده از هورمون تیروئید اجباری و ضروری می باشد.

هورمون رشد همچنین باعث تقویت بافت همبند، زردپی و غضروف نیز می شود. که همین اثر تاثیر شگرفی بر افزایش قدرت عضلانی شخص خواهد داشت و بسیاری از پاورلیفترهاو بدنسازان حرفه ای با استفاده از جی اچ و هممچنین از استروئیدها (که با اافزایش حبس آب در مفاصل موجب تقویت آنها می شود) با تقویت مضاعف مفاصل خود را از آسیبهای ورزش و درد مفاصل دور نگاه می دارند و در ضمن قدرت عضلانی آنها نیز به طرز چشمگیری افزایش می یابد. بعضی از اافرادی که از هورمون رشد استفاده کرده اند ممکن است آن را داروئی چندان مؤثری در افزایش حجم عضلات نیافته باشند. این افراد باید بدانند که استفاده از جی اچ هم مثل سایر موارد در رشد ورزش حرفه ای نیاز به داشتـن اطلاعات کامل و دقیق در مورد کاربرد می باشد که اگر این مسئله نادیده گرفته شود بدون شک شخص به نتایج مورد انتظار نخواهد رسید.اینو از اقا وحید به گوش جان بسپرید.

مصرف جی اچ نیاز به برخی هورمونها مثل کورتیکو استروئیدها، گونادوتروپین ها و حتی استروژن و به خصوص انسولین و هورمونهای تیروئید دارد.

زمانی مصرف کننده هورمون رشد حداکثر نتیجه ممکن را خواهد گرفـت کـه همراه با هورمون رشد حذاقل از دو هورمون تیروئید و انسولین استفاده کند چرا که تنها زمانی که مصرف جی اچ همراه با مصرف انسولین و تیروئید باشد می تواند کبد را برای ترشح حداکثر مقدار سوماتومدین یا فاکتور رشد شبه انسولیـن تحریک کند. که البته معمولا همراه این ترکیب از استروئیدها نیز معمولا به خاطر خواص آنتی کاتابولیکی که دارند استفاده می شود.استروئیدهایی که معممولا در این زمان استفاده می شوند شامل استرهـای تسترستـرون (انانتات،اسپیونات پروپیونات)و گاهی هپانوت هستند. و بدین ترتیب حداکثر حجم قدرت عضلانی ممکن به دست می آید. یعنی همان چیزی که در ورزشکاران حرفه ای می بینیم و در واقع هیچگاهحجم عضلانی که با این سیستم به دست می آید نه تنها با یک رژیم غذایی کامل بلکه حتی با سیستم های دیگر داروئی (که به طور مثال فقط در آنها از استروئیدها استفاده می شود) نیز نمی توان مقایسه کرد. چرا که نتایج به دست آمده بسیار چشمگیر می باشد. بعضی از ورزشکاران که ادعا می کنند جی اچ برای آنها در افزایش حجم عضلانـی آنطور که باید مؤثر نبوده. ورزشکارانی می باشندکه جی اچ را به تنهایی و بـرای کاهش درصد چربی و کسب آمادگی قبل از مسابقات استفاده کرده اند. یعنـی همان چیزی که بعضی ورزشکاران در کشور ما انجام می دهند. همانطور که اشاره شده مصرف جی اچ بدون انسولین و هورمونهای تیروئیدها به دلایل ذکر شده تاثیر چندانی بر روند افزایش حجم عضلانی نخواهد داشت. همچنین از آنجایی کـه معمولا این ورزشکاران برای امادگی در فصل مسابقات در رژیم نسبتا کم کالری و کم کربو هیدرات به سر می برند این مسئله نیز می تواند باعث پائین آمدن سطح ترشح انسولین و هورمون تیروئید خود بدن باشد. بنابراین این ممسئله نیز می ـ تواند باعث کاهش نتایج آنابولیک حاصل از مصرف هورمون رشد باشد.

از طرفی ورزشکاران معمولا در فصل آماده سازی برای مسابقات ممکن است از داروهای مقلد سمپاتیک (آدرنرژیک) برای چربی سوزی بیشتر همـراه جی اچ مصرف کند. که از آنجائیکه مصرف داروهای مقلد سمپاتیک سطح انسولیـن و هورمون تیروئید بدن را پائین می آورد، این داروها نیز می توانند باعث کاهش کارائی آنابولیک جی اچ شوند ولی کارائی چربی سوزی آن را افزایش خواهند داد. هورمون رشد جزء گرانترین داروهایی می باشدکه در ورزش حرفه ای استفـاده می شود از طرفی شخص مصرف کننده حداقل از هشت هفته تا یک سال (به طور متناوب) باید از جی اچ استفاده کند تا نتایج قابل توجه آنابولیک را ببیند. بنابراین کسانی که از این دارو استفاده می کنند باید پول هنگفتـی را در راه سرمایـه گذاری کنند. ورزشکاران حرفه ای که از این دارو استفاده می کنند دائما تحت نظر پزشک متخصص بوده و باید دائما تحت آزمایشاتی مثل اف بی اس یا تاممین گلوکز خون با روش فینگر استیک قرار بگیرند (که بعضی وقتها چندین بار در روز باید انجام بگیرد.)

با این وجود از لحاظ تئوری همواره با مصرف جی اچ توسط افراد سالم (یعنی افرادی که برایی مصارف پزشکی از جی اچ استفاده نمی کنند بلکه برای افزایش کارائی عضلانی )خطر برخی مشکلات جسمی را دارد. که از آن جمله می توان به: دیابت، کم کاری تیروئید، آکرومگالی، بزرگ شده کلیه ها، افزایش حجم عضلات قلب، قند خون بالا اشاره کرد.

در مورد علت احتمال بوجود آمدن دیابت توسط هورمون رشد باید گفت کـه هورمون رشد اضافی نه تنها ترشح بیش از اندازه انسولین را به طور مستقیـم باعث می شودبلکه از هیپو گلیسمی که بوجود می آورد ترشح انسولین را زیاد می کند که این عمل می تواند به تدریج باعث خستگی و فرسودگی و در نهایت مرگ سلولهای بتای پانکراس شود.

البته باید گفت تعدداد ورزشکارانی که با مصرف جی اچ به هریک از عوارضی که ذکر شد گرفتار شده اند بسیار کم بوده است. که این مسئله می تواند به ایـن واقعیت ارجاع داده شود که اصولا تعداد ورزشکارانی هم که از هورمون رشـد استفاده می کنند نسبتا کم است. از طرفی که حرفه ای ها از این دارو استفاده می کنند همانطور که گفته شد، دائما تحت نظر پزشک و ازمایشات مختلـف پزشکی می باشند.

مارکهای مختلفی از جی اچ هم اکنون در نقاط مختلف جهان تولید می شود که این محصولات با محصولاتی که در گذشته تولید می شد تا حدودی متفاوتند. چرا که اولین محصولاتی که به عنوان هورمون رشد عرضه می شد در واقع عصاره هیپوفیز اجساد بود که البته بعدها تولید این نوع هورمون رشد متوقف شد. چرا که در چند مورد، مصرف این نوع هورمون رشد موجب مرگهای ناشی از بیماری کروتیزـ جاکوب (بیماری پیشرونده و کشنده زوال عقل که به نظر می رسد ناشی از یک ویروس نادر بود) مشاهده شد. البته هیچ یک از افراد مبتلا ورزشکار نبوده اند. بدین ترتیب مصرف این نوع از جی اچ توسط اف دی ای منسوخ شد و انواع جدیدی از زنجیرهای اسیدهای آمینه ساخته شد که اولین نمونه آن مورد تایید سازمانهای داروئی قرار گرفت و نام آن پروتروپین بود که توسط شرکتی به نام جنتک ساخته شد و شامل زنجیره های اسید آمینه ای با صدونودودو اسید آمینه بود. اندکی بعد شرکت معروفی که بعضی محصولات آن در ایران هم یافت می شود، محصولی با نام هوماتروپ را عرضه کرد که از زنجیره های اسید آمینه ای صدونودویک اسید آمینه تشکیل یافته بود. باید گگفت که معمولا هوماتروپ به پروتروپین ترجیح داده می شود. چرا که همانطور که در ابتدای این مقاله گفته شد هورمون رشد انسان دارای زنجیره صدونودویک اسید آمینه ای تشکیل یافته است. بنابراین محصولاتی که از زنجیر صدونودوبک اسید آمینه ای تشکیل یافته باشند شباهت بیشتری به هورمون رشد انسان می تواند داشته باشد. همین اختلاف کوچـک در مارکهای مختلف رشد می تواتد توجیح کننده ترشح آنتی بادیهای بیشتر در مقابل محصولاتی با زنجیره صدونودودو اسید آمینه ای باشد.

البته محصولات متنوع دیگر نیز در سراسر جهان تولید می شود که بنابر دلایـل ذکر شده سعی شده است که اکثر این محصولات با ساختمان صدونودویک اسیدآمینه ای ساخته شوند در این میان محصولی که نسبت به انواع دیگر بسیار کمیـاب تـر است و البته خواهان زیادی نیز در بین حرفه ای ها دارد محصولی به نام گرورم می باشد که از عصاره هیپوفیز انسان استخراج می شود. که بعضی از مصرف کنندگان آن ادعا کرده اند که دارای کارائی بسیار خوبی در بدن می باشد

» پ.ک
»» نظرات دیگران ( نظر)